Πολλοί άνθρωποι δεν δίνουν την σημασία που πρέπει στα πρώτα δόντια του παιδιού (νεογιλά) βασιζόμενοι στο γεγονός πως αυτά κάποια στιγμή θα πέσουν. Όμως τα νεογιλά δόντια είναι σημαντικά για πολλούς λόγους.

Πρώτα απ’ όλα η υγεία των νεογιλών δοντιών είναι σημαντική για την γενική υγεία του παιδιού. Ένα χαλασμένο δόντι εκτός από πόνο, μπορεί εάν δεν θεραπευτεί εγκαίρως, να οδηγήσει σε οδοντικό απόστημα, πυρετό και πρήξιμο.

Επιπλέον, προβλήματα των νεογιλών δοντιών μπορούν να επηρεάσουν τα μόνιμα δόντια. (Τερηδόνα, τραυματισμός, προβλήματα στην διάπλαση των μονίμων δοντιών και ορθοδοντικά προβλήματα).

Επίσης, υγιή νεογιλά δόντια είναι απαραίτητα για την σωστή μάσηση, ομιλία και σωστή ανάπτυξη ολόκληρου του στοματογναθικού συστήματος.

Όσο και αν φαίνεται υπερβολικό, η πρώτη επίσκεψη στον Παιδοδοντίατρο θα πρέπει να γίνει κοντά στα πρώτα γενέθλια του παιδιού. Σκοπός της επίσκεψης είναι η ενημέρωση των γονιών για την αξία των νεογιλών δοντιών, για την πρόληψη των οδοντικών νόσων (τερηδόνα και ουλίτιδα), για θέματα στοματικής υγιεινής και συνήθειες που οδηγούν σε αυτές τις νόσους (μπιμπερό στο κρεβάτι, πιπίλα βουτηγμένη σε μέλι).

Άλλα θέματα που συζητούνται είναι οι βλάβες των δοντιών από φάρμακα (τετρακυκλίνες, σιρόπια), η σωστή χρήση του μπιμπερό και η επιλογή της πιπίλας, οι στοματικές συνήθειες (θηλασμός δακτύλου) και οι πρώτες βοήθειες σε περίπτωση τραυματισμού των δοντιών.

Η δεύτερη επίσκεψη συνιστάται να γίνεται όταν το παιδί γίνει 2,5-3 ετών και έχει πια όλα τα νεογιλά του δόντια. Σε αυτήν την επίσκεψη ο παιδοδοντίατρος ελέγχει εάν όλα τα νεογιλά δόντια έχουν ανατείλει σωστά και εάν υπάρχει τερηδόνα. Επίσης προσαρμόζεται για την συγκεκριμένη ηλικία νέο προληπτικό πρόγραμμα (στοματική υγιεινή και διατροφή) και συζητείται η ένταξη στο πρόγραμμα αυτό της χρήσης φθορίου που αρχίζει από την ηλικία των 3,5-4 ετών.

Μετά από αυτήν την ηλικία, το παιδί θα πρέπει να εξετάζεται μία έως δύο φορές τον χρόνο για παρακολούθηση της σωστής ανάπτυξης των γνάθων, της ανατολής των δοντιών, την τυχόν εμφάνιση τερηδόνας ή ορθοδοντικών προβλημάτων και την τοπική εφαρμογή φθορίου.

Η τερηδόνα είναι μια νόσος που προκαλεί προοδευτική καταστροφή των δοντιών, ενώ η ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων (διόγκωση ούλων και αιμορραγία).

Και οι δύο προκαλούνται από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας (λευκό επίχρισμα πάνω στα δόντια, όταν αυτά δεν βουρτσίζονται).

Η τερηδόνα μπορεί να οφείλεται στην μικροβιακή πλάκα αλλά για την εμφάνισή της απαραίτητη είναι η παρουσία στο στόμα υδατανθράκων, και κυρίως της ζάχαρης.

Δεν είναι κληρονομική όπως πολλοί πιστεύουν, είναι όμως μεταδοτική. Η μετάδοση των μικροβίων γίνεται από άτομα που έχουν στενή σχέση με το παιδί, όπως η μητέρα. Η εξέλιξη της τερηδόνας στα παιδιά είναι ραγδαία, λόγω ανατομίας των παιδικών δοντιών (στα νεογιλά δόντια, η αδαμαντίνη που περιβάλλει το δόντι και προστατεύει την οδοντίνη, είναι πολύ λεπτή).

Η ουλίτιδα οφείλεται καθαρά στην έλλειψη στοματικής υγιεινής και την ύπαρξη της μικροβιακής πλάκας. Κατά την περίοδο της εφηβείας καθώς και της εγκυμοσύνης, παρουσιάζεται πιο συχνά και πιο έντονα, διότι οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν τα ούλα.

Η τερηδόνα και η ουλίτιδα με τα κατάλληλα μέτρα, όχι μόνο μπορούν να προληφθούν, αλλά σε αρχικό στάδιο μπορεί και να ανασταλεί η εξέλιξή τους.

Αυτά είναι:

• Στοματική υγιεινή, δηλαδή καθημερινό βούρτσισμα. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει ο Παιδοδοντίατρος που σε κάθε έλεγχο διδάσκει το σωστό τρόπο βουρτσίσματος.
• Σωστή διατροφή, με περιορισμένη πρόσληψη ζάχαρης και προσοχή στην συχνότητα πρόσληψης υδατανθράκων.
• Χρήση Φθορίου, η οποία κάνει τα δόντια πιο ανθεκτικά στην τερηδόνα.

Η ενίσχυση των δοντιών από το φθόριο γίνεται κυρίως με τοπική εφαρμογή στο ιατρείο και συμπληρωματικά από το φθόριο στην οδοντόκρεμα και από στοματικά διαλύματα ή παστίλιες κατόπιν οδοντιατρικής συνταγής, σε συγκεκριμένες δοσολογίες.
Τακτικοί έλεγχοι ώστε να παρακολουθείται η πρόοδος του παιδιού όσον αφορά στην στοματική υγιεινή, να γίνεται τοπική εφαρμογή φθορίου και να ελέγχεται η πιθανή αρχή τερηδόνας ή ουλίτιδας.

Ο αθλητικός (εξατομικευμένος) νάρθηκας είναι πολύ αποτελεσματικός στην πρόληψη των τραυματισμών στην περιοχή του στόματος κατά την διάρκεια των σπορ. Ενδείκνυται ειδικά για τις ηλικίες άνω των 12-13 ετών όπου έχουν ανατείλει όλα τα μόνιμα δόντια στην θέση τους.